Türkiye'de seçimlerde oy kullanma yasal bir zorunluluktur ve bu zorunluluğa uymayanlar için belirlenen cezalar bulunmaktadır. 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 25. maddesine göre, her vatandaşın seçimlerde oy kullanması gerekmektedir. Bu kurala uymayanlar için Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından cezai işlem uygulanır.
Oy kullanmama cezası, 2010 yılında 22 TL olarak belirlenmişti. Ancak, 2023 yılında yapılan genel seçimlerde bu ceza miktarı 300 liraya yükseltilmiştir. Oy kullanmayan seçmene ceza tebligatı gönderilir ve ödeme işlemleri genellikle Maliye Bakanlığı veya PTT gibi resmi kurumlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
Seçimde oy kullanamayacak olanlar da belirli kriterlere tabidir. Kamu hizmetlerinden yasaklı olanlar, silah altında bulunan erler, onbaşılar ve kıta çavuşları ile askeri öğrenciler ile taksirli suçlar dışında, kasıtlı suçlardan cezaevinde bulunan hükümlüler seçimde oy kullanamazlar. Bu kişiler, seçimlerde oy kullanma hakkından yoksun bırakılırlar ve bu durum yasal olarak belirlenmiş kurallara tabidir.
Türkiye'de oy kullanma zorunluluğu ve bu zorunluluğun ihlali durumunda uygulanacak cezalar, seçim süreçlerinin düzenli işlemesi ve demokratik hakların korunması adına önem taşır. Bu kurallara uyum sağlamak, vatandaşların demokratik süreçlere aktif katılımını teşvik etmek amacıyla belirlenmiştir.
