"Adam Olacak Çocuk’ların Barış ağabeyi, 7'den 77'ye tüm Türkiye’nin evinin bireyi, "İkinci Kahvaltı" ile yaşlılara oğul,, "Dönence" ve "Dere Tepe Türkiye" ile herkese rehber oldu..
Bayram şarkımız oldu Barış Manço. Bir Neslin hafızasına kazınan programlarla binlerce çocuk büyüttü. AYI kelimesini ilginç bir yöntemler sevdirip okumayı öğreten oldu belki.
Çok şey oldu Barış Manço bizim için. Birkaç kuşak tanıdı bildi onu, dünya saygı duydu, göklere çıkardı bu eşsiz insanı. Belki de Barış Manço hakkında hala bilmediklerimiz, duymadıklarımız vardır. Zaten bildiklerimizi anlatmaya da sayfalar yetmez.
İstanbul Üsküdar’da doğan Barış Manço, Türkiye’nin dünyaya açılan gönül elçisidir.
Devlet konservatuvarı klasik Türk sanat müziği hocası, sanatçısı ve yazar Rikkat Uyanık ve İsmail Hakkı Manço çiftinin ikinci çocuğu olan Mehmet Barış Manço 2 Ocak 1943 tarihinde Üsküdar Zeynep Kâmil Hastanesi'nde doğdu. II. Dünya Savaşı yıllarında doğduğu için ailesi Mehmet Barış adını verdi.
Oğlu Doğukan Manço, katıldığı bir söyleşide;
“Babam 1943'te İstanbul'da doğdu ve Türkiye'de ilk Barış ismini aldı, esasında isim babası. Barış ismi, 1941'de dünya savaşlarının ardından barışa duyulan özlemden doğdu. Amcam da 41 doğumludur, savaşın başlangıç tarihi. Ancak 1941 yılında babamın hiç görmediği amcası Yusuf vefat etmiş, lakabı Tosun Yusuf imiş. Bunun verdiği hüzünle Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço koymuşlar adını. Babam ilkokula başladığı zaman da Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço'yu nüfus kaydından sildiriyorlar sadece Mehmet Barış Manço ismi kalıyor.'' Açıklamasıyla, babasının Türkiye'de ilk Barış isimli kişi olduğunu ve adının Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço olduğunu söylemiştir. 1954'de Galatasaray Lisesi Ortaokul giriş sınavına girmeden önce ismi Mehmet Barış Manço olarak değiştirilmiştir. Dört çocuklu ailede Savaş, İnci ve Oktay adlarında üç kardeşi vardı. Konservatuvardaki çalışması sırasında Zeki Müren'in de hocalığını yapan Rikkat Uyanık, daha sonraları Barış Manço'yla beraber televizyon programlarına da katıldı, şarkı söyledi. Aile kökenleri İstanbul'un fethinden sonra Konya'dan Selanik'e göç etmiş ve savaş yıllarındaki zorluklar nedeniyle I. Dünya Savaşı sırasında İstanbul'a göç etmişti.
Üç yaşındayken anne babasının ayrılığından sonra Barış Manço, babası ile yaşamaya başladı. Babasıyla birlikte sık ev değiştirdi ve Cihangir'de, Üsküdar'da, Kadıköy'de ve kısa bir süre için Ankara'da yaşadı. İlkokula abisi Savaş ve ailenin en küçük ferdi olan kız kardeşi İnci'nin de okuduğu Kadıköy Gazi Mustafa Kemal İlkokulu'nda başladı. 4. sınıfı Ankara Maarif Koleji'nde okudu ve ilkokulu Kadıköy'deki başladığı okulda tamamladı.Yatılı olarak Galatasaray Lisesi'nin orta bölümüne devam etti. 1957'de amatör olarak müzikle ilgilenmeye başladı. 4 Mayıs 1959'da babasının ölümü üzerine Galatasaray Lisesi'nden ayrılarak, eğitimini Şişli Terakki Lisesi'nde tamamladı.
1957'de amatör olarak müzikle ilgilenmeye başlayan Manço, 1958 yılında ilk grubu Kafadarlar grubunu kurdu. Ortaokul yıllarında kurulan bu grup rock'n roll coverları yaparken, Barış Manço da ilk bestesi Dream Girl'i bu dönemlerde yaptı ve Ankara'da küçük bir müzik ödülünün de sahibi oldu. İkinci grubu Harmoniler'de yine Galatasaray Lisesi'ndeki arkadaşları vardı. 1959'da Galatasaray Lisesi konferans salonunda ilk konserini verdi.
Şişli Terakki Lisesinde eğitimini tamamlayan sanatçı, yüksek öğrenimini Belçika Kraliyet Akademisinde, "resim-grafik-iç mimari" alanında tamamladı ve okulunu birincilik ile bitirdi.
Türkiye'de rock müziğin öncülerinden, Anadolu Rock türünün kurucuları arasında sayılır. Bestelediği 200'ün üzerindeki şarkısı;kendisine on iki altın, bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı. Bu şarkıların bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Felemenkçe, Almanca , Fransızca, İbranice, İngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı. Hazırladığı televizyon programıyla, Dünya'nın pek çok ülkesine gittiği ve bu gidişleri Türk Kültürüne dair motiflerle süslediği için "Barış Çelebi" lakabını da almıştır. Devletimiz, Barış Manço’yu 1991 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı Unvanı'na layık görmüştür.
Barış Manço’nun uzun saçlarıyla alakalı sorunları uzun yıllar devam etti. Öyle büyüdü ki bazen saç konusu, Moğollar çıktıkları Anadolu turnesinin Kütahya ayağında uzun saçları yüzünden tehdit edildikten sonra tur otobüslerine dinamitle saldırı düzenlendi. Konserin hemen sonrasında meydana gelen patlamada kimse yara almadı.
1971 ve 1972 yılları Barış Manço'nun birçok sanatçı ile çalışarak Kurtalan Ekspres'i kurma çalışmalarıyla geçti.
Kurtalan Ekspres, Barış Manço'nun 1972 yılında kurduğu ve ölümüne dek birlikte çalıştığı Anadolu rock grubu. Grup, ismini Haydarpaşa - Kurtalan hattında çalışan Kurtalan Ekspres'ten almıştır.
Kurtalan Ekspres 1972'den bu yana çeşitli kişilerle çalışmıştır. Başlangıçta Murat Ses, Celal Güven, Caner Bora ile başlayan grup 1976'dan itibaren Kılıç Danışman ve Ahmet Güvenç'in katılımıyla devam etmiş, 1978'den sonra Ömür Gidel ve Bahadır Akkuzu da katılmıştır. Yıllarca Barış Manço'nun orkestralığını yürütmüş olan bu grup, Barış Manço'nun vefat etmesi üzerine Cem Karaca'yla çalışmaya başlamıştır. Kurtalan Ekspres, sahnelerde olduğu kadar, Manço'nun sunduğu televizyon programlarında da yer almıştır.
Ülkücü olduğu düşünülmüştür.
Şubat 1973'te yayınlanmış olan Küheylan, Manço'nun isminin sağcıya çıkmasına neden olan ilk eserdi. Parçada geçen ‘’Aslıhan, Neslihan, özümüze dönelim’’ gibi sözler Orta Asya özlemi olarak algılanmıştır. Bu plağı 1973 yılının Ağustos ayında yayınlanan, Manço'nun askerliğinin sonlarında tamamlamış olduğu Hey Koca Topçu/Genç Osman plağı takip etti. Genç Osman'ın da bir serhat türküsü olması Manço'nun ülkücü olarak görülmesine neden olacaktı.
70'lerin ortalarına doğru, Cem Karaca solun Barış Manço ise sağın sembolü olarak görülüyordu.
Ama kim ne derse desin, Barış Manço geleneklerine ve bu topraklara bağlı büyük bir Türk Milliyetçisiydi. 1975 yılında çıkardığı albümde okuduğu ‘’Kayaların Oğlu’’ şiiriyle büyük Turan düşünü, yani Kızılelma’yı işaret ederek 2023 tarihini göstermiş ve şarkıya da ‘’2023’’ ismini vermiştir.
Barış Manço şiirinde;
‘’2023'ün ılık bir ekim sabahında,
Bacaklarımda hafif bir uyuşma ile uyandım,
Ve sanki yüz yıllık ulu bir çınar gibi,
Kök salmaya başladım o sabah,
Ve ilk kez sağımda solumda asırlardır,
Durmakta olan diğer çınarları fark ettim’’
Derken, yıllar sonra bugün bile hepimize aynı aşkı aşılamaya devam ediyor.
"Ayrıca sanatçı olduğumu da iddia etmiyorum. Ben öldükten sonra torunlarım ansiklopedilerde Barış Manço'yu "sanatçı" diye okurlarsa, galiba sanatçı olduğum da tescil edilmiş olacak. Geleceğe ne bıraktığınız önemli. Yoksa insan yaşarken kendi kendine "Ben sanatçıyım" dememeli." Diyen Barış Manço’yu büyük bir hasretle anıyor, ‘’Kayaların Oğlu şiirinin tamamını siz okuyucularımızla bir kez daha paylaşıyoruz.
Ruhun şad olsun Çelebi Barış..
KAYALARIN OĞLU
1923'ün ılık bir ekim sabahında,
Kayaların toprağa dikine saplandığı yerde doğdum,
Toprak anayla kaya babanın oğluyum ben,
Toprak anam sevgi dolu, bereket dolu,
Toprak anam sessiz, ama toprak anam dopdolu...
Toprak anam toprak anam Anadolu,
Babamsa sağı solu belli olmaz,
Bir gürledi mi yer yerinden oynar,
Göğsünde çatırdamalar olurmuş,
Onun için derdi, onun için sayısız irili ufaklı,
Kaya parçaları vardır bu topraklarda,
Ve sen benim oğlum
Ve sen kayaların oğlu,
Bu taşı toprağı bir arada tutacaksın,
Kolay değil kayaların oğlu olmak,
Kuzeyden esen rüzgara,
Güneyden gelen kavurucu sıcağa,
Karşı koruyacaksın onları,
Kolay değil, kolay değil,
Kayaların oğlu olmak,
2023'ün ılık bir ekim sabahında,
Bacaklarımda hafif bir uyuşma ile uyandım,
Ve sanki yüz yıllık ulu bir çınar gibi,
Kök salmaya başladım o sabah,
Ve ilk kez sağımda solumda asırlardır,
Durmakta olan diğer çınarları fark ettim,
Doğudan hafif bir seher yeli yükseldi,
Ve asırlık çınarlar beni de aralarına aldılar,
Ve 2023'ün ılık bir ekim sabahında,
Yeni bir kayaların oğlunun doğuşunu,
Beraberce seyre koyulduk...''
