ABD Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Afganistan özel elçisinin, Türkiye'nin ev sahipliği yapacağı yaklaşan Afgan barış konferansı için hazırlıkları görüştüğü dört günlük "verimli" bir ziyareti tamamladığını söyledi.
Kabil'deki bir ABD Büyükelçiliği açıklamasında, Büyükelçi Zalmay Halilzad'ın gezisi sırasında Afgan hükümeti ve siyasi liderlerin yanı sıra sivil toplum aktivistleri ile görüştüğünü söyledi.
Khalilzad, isyancı grubun siyasi konumunu sürdürdüğü Katar, Doha'da Taliban liderleriyle görüştükten sonra Afgan başkentini ziyaret etti.
Önerilen İstanbul konferansı
ABD'nin önerdiği çokuluslu konferans, bu ayın sonlarında Türkiye'nin İstanbul kentinde yapılacak, ancak resmi bir tarih açıklanmadı. Konferans, Afgan hükümeti ile Taliban arasındaki barış müzakerelerinde aylardır süregelen çıkmaza son verecek şekilde düzenleniyor. Ancak iki düşman arasında, Afganistan'daki 20 yıllık savaşı sona erdirmek için kalıcı bir güç paylaşımı anlaşması olasılığı zayıf.
Kabil'deki ABD Büyükelçiliği Pazartesi günü yaptığı açıklamada, "Büyükelçi Halilzad, her iki tarafın da barış sürecini hızlandırmasının neden önemli olduğunun altını çizdi" dedi. Açıklamada, "Büyükelçi Halilzad, yaptığı tüm toplantılarda, Afganistan'da adil ve kalıcı bir barış umutlarını artıran bir İstanbul konferansı için ortak vizyonla cesaretlendirildi." Denildi. ABD elçisi, Afgan kadınlarının ve azınlıkların barış görüşmelerine "tam ve anlamlı" katılımının "herhangi bir çözümün sürdürülebilir olması için şart olduğunu" belirtti. Taliban sözcüsü Mohammad Naeem Pazartesi günü yaptığı açıklamada, grubunun Türkiye konferansına katılıp katılmayacağına karar vermek için hala iç danışma ve görüşmeler yürüttüğünü söyledi. Naeem, "Nihai karar verilir verilmez kamuoyu ile paylaşılacaktır." Dedi. Ancak Naeem, bazı Afgan yetkililerin çokuluslu konferansın 16 Nisan'da düzenlenebileceğine dair basında çıkan haber ve açıklamalarına yanıt vererek, İstanbul konferansı bu hafta gerçekleşirse, Taliban'ın bariz nedenlerle katılamayacağını söyledi
ABD çekilmesi
Bu arada Amerika Birleşik Devletleri, Washington'un bir yıl önce Taliban ile imzaladığı ve ABD'nin en uzun savaşını sona erdirmek için imzaladığı bir anlaşmada belirtildiği gibi, kalan 3.000 askeri Afganistan'dan 1 Mayıs'a kadar geri çekmeyi taahhüt ediyor.
ABD-Taliban anlaşması ayrıca, NATO önderliğindeki savaş dışı askeri ittifak kapsamında ülkede konuşlanmış yaklaşık 10.000 askerin Mayıs son tarihine kadar ayrılmasını gerektiriyor.
ABD Başkanı Joe Biden'ın ulusal güvenlik ekibi, Afgan rakipleri arasında bir barış anlaşmasının olmaması nedeniyle yabancı bir askerin geri çekilmesinin Güney Asya ülkesindeki kan dökülmesini ve kaosu yoğunlaştırabileceği endişeleri arasında anlaşmayı gözden geçiriyor.
Ancak Biden, geçen ay ABD'nin lojistik nedenlerden ötürü geri çekilme süresini karşılamanın zor olacağını söyledi. Taliban, yabancı birlikler kararlaştırılan tarihe kadar Afganistan'dan çıkmazsa, ABD birliklerine yönelik isyancı saldırılar yeniden başlayacak.
Beyaz Saray basını "Açıkça - kamuoyu önünde, 1 Mayıs'a kadar asker çıkarmanın operasyonel olarak zor olduğunu düşünüyorum. Ancak, kararının o dönemden önce ne olduğu konusunda ondan haber almanızı kesinlikle bekliyorum." sekreter Jen Psaki geçen Cuma söyledi. "Ancak başkanın taahhüdü, çatışmayı sorumlu bir şekilde sona erdirmek, askerlerimizi tehlikeden uzaklaştırmak ve Afganistan'ın bir daha asla ABD'yi veya müttefiklerimizi tehdit edecek teröristler için bir sığınak haline gelememesini sağlamaktır."
Geçici Afgan hükümeti?
Bu arada Biden yönetimi, seçimler yapılana kadar Kabil'de iktidarı elinde tutması için Taliban da dahil olmak üzere geçici bir Afgan hükümeti önerdi, bu da Afgan Devlet Başkanı Eşref Ghani'nin istifa etmesi gerektiği anlamına geliyor.
Ancak Ghani öneriyi reddetti ve bir karşı öneri sundu. Ghani planı kapsamlı bir ateşkes, geçici bir "barış hükümeti" ve ne kendisinin ne de diğer mevcut hükümet yetkililerinin yarışmayacağı yeni seçimler gerektiriyor.
Taliban her iki planı da reddetti ve tüm yabancı birliklerin grubun ABD ile yaptığı anlaşmaya uygun olarak Afganistan'dan ayrılması konusunda ısrar ederek, ülkede "İslami bir hükümet" kurma kararını Afganların kendilerine bıraktı.
Pazar günü Taliban'ın resmi internet sitesinde yayınlanan bir yorum, Ghani yönetimiyle iktidar paylaşımı fikrini reddetti.
Biden yönetiminin Taliban ile askerlerin geri çekilme süresine altı aylık bir uzatma müzakere etmek istediği yönündeki iddiaları "geciktirme taktikleri" olarak reddedildi.
Direnişçilerin yorumuna göre, "Anlaşmayı ihlal ederlerse, savaş yenilenecek. Taliban ile altı aylık bir uzatma için yapılan herhangi bir anlaşmanın da hiçbir faydası yok" dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Taliban'ı Afganistan'da askeri olarak yeniden güç kazanmaya çalışmaması konusunda uyardı.
